بررسی عوارض زودرس تزریق فرآورده‌های خونی در بیماران مرکز آموزشی درمانی شهید قاضی طباطبایی تبریز

  چکید ه   سابقه و هدف   ‌مبتلایان به بدخیمی به‌دلیل سرکوب مغزاستخوان، سپتی‌سمی وسایر عوارض به انواع فرآورده‌های‌خونی مناسب نیاز دارند ولی خطر بروز عوارض تزریق نیز وجود دارد. عوارض تزریق خون به عوامل متعددی بستگی داشته و در مناطق جغرافیایی مختلف و مراکز پزشکی، متفاوت می‌باشند. هدف از این پژوهش تعیین شیوع عوارض زودرس تزریق خون و علایم بالینی آن، تعیین ارتباط عوارض با مشخصات فردی بیماران و با برخی ویژگی‌های فرآورده‌های خونی می‌باشد.   مواد و روش‌ها   مطالعه انجام شده توصیفی بود. باروش نمونه‌گیری آسان، 39 عارضه در 4 023 موردتزریق فرآورده‌های خونی بررسی شد. بیماران تا 2 4 ساعت بعداز دریافت خون از نظر بروز وتغییرات علایم بالینی تحت نظرقرارگرفتند. تجزیه وتحلیل داده‌ها بااستفاده ازآمارتوصیفی واستنباطی‌کای‌دو (Chi-square) وآنالیز واریانس صورت گرفت.   یافته‌ها   عمده‌ترین واکنش‌ها مربوط به پلاکت (42/56%) وگلبول قرمز متراکم (58/43%) بود. شایع‌ترین علایم لرز (72/2%) و افزایش درجه حرارت بدن (33/2%) بود. میزان بروز واکنش تب‌زای غیرهمولیتیک 7/2% موارد و آلرژیک 1/2% موارد بود. کاهش هاپتوگلوبین در 8/0% موارد واکنش تب‌زای غیرهمولیتیک مشاهده شد. بین متغیرهای جنس وسابقه تزریق خون‌های متعدد باایجاد عوارض ارتباط معنی‌داری وجودداشت (به ترتیب 048/0= p و 04/0= p ). درمورد واکنش آلرژیک باتزریق گلبول قرمز متراکم و بروز واکنش ریوی با طول مدت ذخیره سازی پلاکت ارتباط معنی‌داری وجود داشت (به ترتیب 04/0= p و 044/0= p ).   نتیجه گیری   یافته‌ها نشان داد میزان شیوع عوارض و علایم بالینی آن در مبتلایان به بدخیمی، با نتایج مطالعات در سایر بیماران، هم‌خوانی دارد. با توجه به رعایت اصول تزریق در تمام مواردی که عوارض ایجاد شد، ایمنی تزریق، درحد قابل قبولی بود. در زنان و افراد با سابقه تزریق‌های متعدد خون، بروز عوارض بیشتر بود. تزریق گلبول قرمز متراکم با بروز واکنش آلرژیک و افزایش طول عمر پلاکت با بروز واکنش ریوی همراه بود. کلمات کلیدی: ترانسفوزیون خون، عوارض تزریق، بیمار سرطانی